در دنیای پیچیده و پرشتاب امروز، مدیریت دیگر صرفاً به معنای صدور دستورالعمل و کنترل منابع نیست؛ بلکه بیش از هر زمان دیگری نیازمند مهارتی است که شاید ساده به نظر برسد اما در عمل نادیده گرفته میشود: گوش دادن فعال.
چرا مدیریت سنتی دیگر جواب نمیدهد؟
رویکردهای سنتی مدیریت، اغلب بر پایه کنترل، دستور و پیروی بنا شدهاند. اما نتایج تحقیقات نشان میدهد که این مدلها در محیطهای کاری مدرن، دیگر اثربخشی لازم را ندارند. مطالعات موسسه گالوپ (Gallup, 2023) نشان میدهد که تنها 21٪ از کارکنان در سراسر جهان احساس میکنند صدایشان شنیده میشود؛ و همین امر بزرگترین مانع در بهرهوری و تعهد سازمانی است.
گوش دادن؛ مهارتی فراتر از شنیدن
مدیریت مؤثر یعنی درک نیازها، نگرانیها و ایدههای اعضای تیم. اما این درک زمانی اتفاق میافتد که مدیر بهجای پاسخ فوری، شنیدن واقعی را تمرین کند. گوش دادن فعال یعنی توجه کامل، همدلی با گوینده و پرهیز از قضاوت زودهنگام.
«گوش دادن، پایهایترین و در عین حال نادیدهگرفتهشدهترین ابزار رهبری است.»
— مایکل هاپکینز، استاد دانشگاه INSEAD
یک مثال واقعی: قدرت شنیدن در عمل
در یکی از شرکتهای پیشرو در حوزه فناوری، مدیر ارشد منابع انسانی تصمیم گرفت یک تغییر کوچک ایجاد کند: یک ساعت در هفته فقط به شنیدن دغدغههای تیم منابع انسانی اختصاص داد. نتیجه؟ کاهش 32 درصدی نرخ خروج نیروی انسانی ظرف شش ماه.
چرا گوش دادن، بهرهوری را افزایش میدهد؟
افزایش احساس ارزشمندی در کارکنان
کشف زودهنگام مشکلات و ریسکها
تقویت اعتماد متقابل بین مدیر و تیم
افزایش ایدهپردازی و نوآوری
چطور به یک مدیر شنوا تبدیل شویم؟
جلسات منظم بازخورد بدون قضاوت برگزار کنید.
در حین مکالمه، تمام توجه خود را به طرف مقابل بدهید (بدون نگاه به گوشی یا لپتاپ!)
سؤالهای باز بپرسید: «نظرت درباره این موضوع چیه؟» به جای «مشکلی داری؟»
از تکنیک «بازگو کردن» استفاده کنید: «اگر درست متوجه شدم، منظورت اینه که...»
جمعبندی
مدیریت موفق در عصر جدید، بدون مهارت گوش دادن ممکن نیست. مدیرانی که صرفاً به دنبال شنیدن گزارشها هستند، نه نظرات، در نهایت با تیمهایی بیانگیزه و منفعل مواجه میشوند. اما آنهایی که شنوندهاند، الهامبخش رشد و نوآوری خواهند بود.
منابع:
Gallup (2023). State of the Global Workplace Report
Harvard Business Review (2022). The Power of Listening in Leadership
INSEAD Knowledge. Why Leaders Need to Listen More Than Ever